Hoewel er dinsdag verschillende dingen gebeurden, was het toch een betrekkelijk saaie dag, voor ons tenminste. Voor de paarden niet. Toen we opstonden, ijzelde het nog volop en dat was waarschijnlijk de reden dat ze in het zwembadveld bij elkaar troepten. Ze durfden niet op het verharde pad en de betonplaat te lopen, ofschoon R 's avonds al zout had gestrooid op de rand van het beton, die nat kan worden. Ze waren maar moeilijk te overreden om hun hooi te komen opeten en renden om de beurt met een hap hooi in de mond de boxen uit. En als er dan een rent, rent de rest ook want dan zal er wel onraad zijn. We konden niet ontdekken wat ze zo schrikachtig maakte. Er zou jacht zijn maar we hoorden in de verte maar één schot. Toch bleef het de hele dag onrustig en ze stonden liever in de druilerige regen dan lekker droog onder het dak.

Om twee uur kwam de veearts voor de halfjaarlijkse rhinovaccinatie. Titan vertrok zoals altijd geen spier, ik had mij voorgenomen om scherp op te letten of hij echt niet bewoog: nee, zelfs geen snorhaar. Het is net of hij geen naald voelt. Kir en Harissa zaten er ook niet mee, alleen Jay destijds, die verzette zich verontwaardigd. Nou, tot over zes maanden, zei Marie-France toen ze vertrok, en inderdaad hopen we dat ze niet eerder hoeft te komen.

Voor de rest bleef het motregenen. Vandaag droog maar somber en windstil. R longeerde Kir, ze let goed op en doet prompt wat hij vraagt. Een goed stelletje.

Binnenkort weer eens een ritje, zodra mijn rug het goedvindt. Voorlopig laat ik het nog maar even bij bladeren harken en met Nero op schoot toekijken bij het longeren.

Vrijdag gingen R en Titan er weer alleen op uit, richting stuwmeer. Ik kon nog niet mee, al ging het geleidelijk wel beter. Ze hadden een fijn ritje en R maakte een mooie foto, zodat ik later thuis toch kon genieten van de herfstkleuren aan het meer.

Zaterdag leek een ritje mij wel weer verantwoord. Ik kon al bladeren harken, boxen uitvegen, rechtop zitten en een stukje wandelen, dan leek rijden ook het proberen waard, tenslotte beweegt de ruiter de rug daarbij voortdurend soepel, en bewegen is goed. Het viel mij op dat mijn conditie al na één dag op de bank zitten gekelderd was, ik stond al uit te hijgen van het stukje van huis naar de boxen, en stilzitten werkt averechts.

Om te beginnen wel een heel kort ritje, voor de zekerheid. Een klein rondje. Meh. Het viel tegen. Harissa stapte keurig voort zonder fratsen, en maar goed ook want ik zat eigenlijk meer in de verlichte zit dan stevig in het zadel. Het afdalen van de helling was een kwelling, blij dat we na een uur weer thuis waren, en dat R er het zadel voor me afhaalde. Nou, nog even kalm aan dan maar.

Intussen is het wel steeds prachtig weer, blauwe luchten, geen wind, koud. Gisteren voor het eerst de drinkbak afgesloten en een ton met water gevuld voor de paarden, en vannacht wordt het weer -5°. De watercontainers en de pomp leeg laten lopen. Winter, fijn.

De vogelhuisjes zijn voorzien van bolletjes en voer, maar de mezen hebben ze nog niet herontdekt. Er was jacht, maar ze kwamen niet dichtbij en er waren maar weinig deelnemers zo te zien.

Er kwamen grote vluchten kraanvogels over, de laatsten van het seizoen waarschijnlijk, op weg naar hun overwinteringsplaatsen. Groegroegroe.

* update* Min 8° toen we opstonden, en toen was de zon al op.

Nou ja, eigenlijk niet roemloos, en echt ten onder ook niet, maar dit was wel meteen de titel van het logje dat ik daar op dat bankje bij Burnéchamps zat te bedenken toen ik die twee in de verte zag verdwijnen. Ik kon nog net een logtechnisch onmisbare foto maken.

Heel verhaal. Vorige woensdag, 18 november, gingen we eens een eind verder met Titan en Kir dan we tot dan toe hadden gedaan. Tijd om de kleine aap in een onbekende omgeving te brengen. Rondje Burnéchamps. De kleine aap vond het interessant en keek oplettend rond. We passeerden de Notre Dame, een groot kruispunt met asfalt, er kwam een bus langs, er was een steile helling te beklimmen, waterplassen, allemaal prima. We staken een beekje over, waar ze meteen begon te spetteren, niks aan de hand.

Op het veld daarachter zei R 'wat dacht je van een kalm galopje'. Oké. We zetten een kalm galopje in. Maar hee, dat was het niet, kalm. Niet dat Kir ervandoor scheurde, maar ze dacht blijkbaar wel HA! We gaan galopperen! My favorite! en ze zette een serie vreugdebokjes in waarvan ik er zes uit wist te zitten maar bij de zevende zwenkte ze naar links en ik niet. Zoals ik laatst zei is het in zo'n geval een voordeel om een klein paard te rijden want dan is de afstand tot de grond niet zo groot, maar het komt uiteindelijk toch aan op de laatste centimeter en het feitelijke neerkomen. Nog een geluk dat er gras en mos groeide, maar de klap kwam toch aan.

In elk geval kon ik niet weer opstijgen. Ik strompelde voort tot het verharde weggetje, waar een stevig bankje staat. Misschien kon ik daar opklimmen? Nee. R haalde het zadel en hoofdstel eraf, haakte Kir aan het halstertouw en reed naar huis. Maar goed dat Kir en Titan gewend zijn aan ponyen. Hij zou de paarden thuisbrengen en mij daarna ophalen met de auto. Drie kwartier ging het ongeveer duren.

Ik had het wollen dekje om op te zitten, het is een mooi natuurgebied en heel stil, af en toe kreupelde ik een rondje om het bankje heen om in beweging te blijven, de zonsondergang was prachtig, maar het werd langzamerhand wel koud, zo in een T-shirt. Na een half uurtje kwamen er twee wandelaars met een hondje aan. Of ik hulp nodig had. Nee nee, erg vriendelijk, echt niet nodig, ik word zo opgehaald. Ze liepen verder en ik rommelde nog wat rond, in afwachting van mijn ridder. Tien minuten later stopte er een auto: de wandelaars weer, ze hadden zich toch zorgen gemaakt, het was toch koud en nu werd het donker, of ik niet in even hun auto wilde opwarmen. Ontzettend aardig, wat zijn de mensen toch vriendelijk en behulpzaam. Maar het hoefde al niet meer, daar kwam R net aan. Heel vriendelijk bedankt hoor.

Thuis een week rugpijn, krom rondscharrelen als een oud vrouwtje en op de bank zitten. Dat voelde best roemloos. Maar toch niet ten onder.

Vandaag is het eerste moment dat ik weer op de pc-kruk kan zitten, weer bijna helemaal rechtop. Logje, voilà.

Vrijdag ging R er alleen op uit met Titan voor een kort rondje Burnéchamps. Ze zagen zes reeën, natuurlijk had Titan ze het eerst in de gaten en omdat hij rustig bleef staan kijken, vluchtten ze niet weg. Als je alleen rijdt, zie je altijd meer wild. Niet dat we met zijn tweeën zoveel kwebbelen maar de dieren horen ons toch van verre aankomen. Op de terugweg hadden ze zich aan de maximumsnelheid gehouden, zei R, maar Titan moest toch een half uurtje onder de zweetdeken.

Zaterdag een mooi ritje met Titan en Harissa, 10 km. De grond was soppig. We spotten twee mountainbikers, twee wandelaars en een meneertje met een jeep die een roodwit lint om een boom bond. Dat was voor de jacht, zei hij, maar niet nu meteen, vanwege de covid. Dat virus is wel fijn voor het wild.

Zondag was het 's ochtends nog zonnig. R oefende in de roundpen vlijtig voort met Paprika, ze gaat vooruit maar er zijn nog aandachtspuntjes zoals abrupter stoppen. Ik borstelde Kir en haalde nogmaals de goten aan de achterkant van de boxen leeg. Er lag veel meer blad in dan de vorige keer en het moet nog wel een keer maar het meeste is nu toch wel afgewaaid. De vogelhuisjes zijn weer geïnstalleerd al ligt er nog niets in, maar het kondigt toch de winter aan. Ik hoop op een echte winter en niet zo'n kwakkelgeval graag.

's Middags wind en bakken regen. Toen het 's avonds weer droog was, ging Het Ventje vier keer naar buiten. Hij is stokdoof en binnen ziet hij niet hoe het er buiten in het donker bijstaat, dus hoe hij weet dat het nu weer kan is een raadsel.

Time flies like an arrow. Veertien jaar geleden was het op deze dag in november een warme 18°, toen we trouwfoto's maakten in de Grund in Luxemburg. Dat was rennen met de zelfontspanner, en het lukte.

Er is veel veranderd. Destijds was R's haar een beetje langer en het mijne korter.

Veertien jaar. We vieren het gepast, dat wil zeggen: met z'n tweeën.

En met de paarden en de katten, dat spreekt vanzelf. Ons leven is al maar rijker geworden.

De afgelopen dagen hanteerden we de snoeischaar, de heggeschaar, de beugelzaag, de hark, de kruiwagen en de benenwagen. Met de beugelzaag topte R een van de beukjes achter de boxen, die we nog steeds 'de beukjes' noemen maar in tien jaar tijd zijn het behoorlijke bomen geworden. Vorig jaar dunden we er al een aantal uit, nu willen we ze geleidelijk aan toppen, niet allemaal tegelijk. Dit eerste testexemplaar was bedoeld om te kijken hoe het ging, hoe het staat en hoe de boom het opvat. Welnu, het ging goed, het valt niet op tussen de andere beukjes en we wachten af of hij in het voorjaar weer uitloopt. Het moet geen echte haag worden maar vijftig volwassen beuken op onderlinge afstanden van 10 cm is niet de bedoeling.

Gisteren en vandaag gingen we de bramen in de crossbaan te lijf. R hanteerde de heggeschaar en ik was zoals altijd het-gevaar-met-de-snoeischaar. Het gaat erom, de paden op de oorspronkelijke breedte te houden en niet om ze breder te maken. Dat kost mij weleens moeite, want die lange uitlopers die proberen stiekem naar de overkant van het pad te kruipen en daar geniepig een voetje wortels in de grond te steken, die zijn zo verleidelijk ver terug te knippen, en bovendien neem ik graag wraak als een lange sliert zich aan mijn broek vastklampt en mijn schoenveters weet los te trekken. Ik vat dat persoonlijk op: wacht eens eventjes jij brutale braam, ik zal je krijgen. Knipknipknip.

Ook als er ergens een fijn grasje staat waar de paarden vanwege de bramenslierten niet bijkunnen, maak ik dat graag voor ze vrij, en ik vind ook dat er overal voldoende doorgangetjes tussen de paden moeten zijn voor als er eens een paard door de anderen in het nauw gedreven wordt. Die knip ik dan ook even open als ze dreigen dicht te groeien. En lange sparrentakken die onder de braamstruiken vandaan komen, die gooi ik op een flinke stapel bij elkaar. Dat is eigenlijk wel mijn favoriete karweitje. En afgezaagde boomtakken slepen, dat doe ik ook erg graag.

Momenteel heb ik het soort rugpijn waarbij je flink in beweging moet blijven. Owee als ik even achter de pc ga zitten of op de bank, dan verstram ik helemaal, maar lopen staan bukken, dat gaat allemaal prima. Dus dat is een zaak van degelijke timing van mij.

Trots op de kleine Kir. Stabiel 1,45m schofthoogte en ze zal ook niet opeens nog twee centimeter gaan groeien dus het is officieel een pony. Ik vind het prima, ik heb altijd het liefst kleine paarden gereden. Je klimt er gemakkelijker op, de afstand tot de grond is kleiner als je er eens afschuift, ze eten minder en produceren minder mest, nu ja die laatste twee factoren zijn in het geval van Kir twijfelachtig, maar hoe dan ook is groot helemaal niet nodig.

Vandaag passeerden we weer een mijlpaal: de eerste keer dat we een eind alleen hebben gereden, Kir en ik. Een klein rondje, het eerste stuk samen met oom Titan om goed op gang te komen, het tweede deel reed Titan door zonder ons en wij sloegen af, op de terugweg naar huis, setting her up for succes, dat is makkelijker dan zomaar alleen eropuit op onbekend terrein. Ze vond het wel heel spannend en liet zeker zeven keer luid hinnikend weten dat ze hier helemaal alleen was, dat ze zich afvroeg waar oom Titan gebleven was, en of er niet ergens andere paarden in de buurt waren voor morele steun. Nee, maar ze had mij. Op de moeilijke momentjes kon ik haar er goed doorheenpraten, en ze stapte en draafde dapper voort, wel in staat van alertheid. Radar-oren.

Ook het laatste stukje, bijna thuis, ging netjes zonder onbeheerst geren of gedoe. Goed zo meisje. Thuis moest ze een halfuurtje onder de zweetdeken, het was toch wel erg spannend geweest. Toen Titan even later thuiskwam, was hij trouwens ook bezweet, ze hebben allemaal wollig winterhaar, er waaide een frisse noordooster en de zon was al onder. Vat geen kou, boy, jij ook even onder de deken.

Alles bij elkaar was het een hele fijne middag.

Terwijl oktober met al zijn regen en wind deed alsof het november was, gedraagt november zich vooralsnog als kleurige fris-zonnige herfstmaand. Koffie op het roundpenterrasje in gezelschap van Nero. De paarden soezend in de zon, en bijna de hele dag in de crossbaan; als het regent vinden ze daar niets aan. Net toen er een bui viel, kwam Benjamin Paprika opzoeken, met een stoer zwart mondmasker op. Hij heeft grote plannen om met haar te gaan rijden, later, als het veulen er eenmaal is. We moeten het nog zien, in elk geval zijn we dan minstens een jaar verder.

We ontdeden de meisjes van modder, alleen Titan niet want die was in de bui buiten blijven staan. We maakten het huis schoon, de legpuzzel met de wereldbollen kwam af en we begonnen meteen een nieuwe. Weer eens wat anders dan puzzelen op de pc, en gezelliger want met zijn tweeën.

Ik bakte brood en vruchtencake, en maakte hummus, pesto en dukkah; het staafmixerbakje en de Kitchenaid worden intensief gebruikt. Alles wat ik zelf maak is zonder zout, of anders met drastisch minder; in kant-en-klaar-eten zit altijd veel te veel zout en suiker. De hummus en de pesto gaan op brood, sinds ik geen kaas meer eet, dukkah is lekker op brood en op een eitje, maar ik ontdekte dat het ook uitstekend op de kwark kan. Tot voor kort wist ik niet dat het bestond en nu is het al onmisbaar. En het ruikt zo heerlijk in huis na al dat bakken en roosteren. Ik mis de kaas wel maar helaas. Zelf kaas maken is nog niet in zicht. Pindakaas misschien, binnenkort.

Vanochtend hadden we een paar uur geen internet. Hoe erg is dat eigenlijk. Toen de mist was opgetrokken en de zon erdoor kwam, was er zonder internet ook genoeg te doen. Alleen mag het natuurlijk niet te lang duren, anders kan ik niet loggen dat ik niet kon loggen. Metafysica bijna, dit.

Bijna de hele maand oktober heeft het geregend. Prima. De Vierre is weer op peil en de beekjes klateren. Er is geen bosbrandgevaar meer, de roundpenbodem is niet meer mul, de regenwatertanks zijn vol. Mij hoort men niet klagen.

Neemt niet weg dat deze zonnige zaterdag ook wel weer eens welkom was. Gisteren haalden we de paarden definitief van de overkant naar het achterveld, met toegang tot de crossbaan. Dat stond ze aan, ook al omdat je hier zo heerlijk kunt rollen. Ze hebben allemaal een uitgebreid modderbad genomen en het zand zit ze tot boven de wenkbrauwen. Morgen maar eens goed poetsen, o nee, dan gaat het alweer regenen.

Terwijl R voor de laatste keer dit seizoen het gras maaide, haalde ik de eikeldraad in het ruïneveld weg en sloot dat veld af. Geen paarden daarin deze winter, dan kan dat veld bijkomen. Er liggen daar onnoemelijk veel eikels, vreemd genoeg, terwijl deze zomer even droog en heet geweest is als vorig jaar, toen er heel weinig waren, die vroegtijdig afvielen, bijna allemaal piepklein en verschrompeld. Ook hebben we dit jaar alleen in het voorjaar wat knaasjes gehad, bijna geen dazen en heel weinig teken, bij hetzelfde weerbeeld: natte warme winter en lange hete droge zomer. Rara. De bramen zijn allebei de jaren niet verder gekomen dan rood en uitgedroogd. Vorig jaar slechts vier potjes en dit jaar helemaal geen jam.

We haalden nog eens het beukenblad uit de goten van de boxen, niet voor het laatst, en ik leegde de nieuwe kruiwagen drie keer in de crossbaan. Wie beukjes heeft, zal blad harken.

Het land is voor de tweede keer in lock-down, maar dat maakt voor ons dagelijks leven geen verschil.

Zo-even kwam mijn haar ter sprake en ik beweerde via whatsapp dat dit tot nu toe mijn enige covidverschijnsel is. Bewijs. Sinds 28 februari niet meer naar de kapper geweest.

Dit zou ik zonder covid nooit voor elkaar hebben gekregen. R klaagt niet en de paarden zal het een zorg zijn hoe ik eruitzie. Het is wel mogelijk dat ze een paardenstaart juist waarderen.

Gezien de ontwikkelingen in de pandemie zie ik die staart nog veel langer worden.